Endoskopi ve Kolonoskopi Hangi Durumlarda Gereklidir?

Günümüzde mide ve bağırsak şikayetleri, modern yaşamın getirdiği stres, kötü beslenme alışkanlıkları ve hareketsizlik gibi etkenlerle giderek artmaktadır. Bu şikayetlerin erken teşhisi ve tedavisi için kullanılan en güvenilir yöntemlerden ikisi endoskopi ve kolonoskopidir. Prof. Dr. Yaşar Çolak’ın klinik tecrübesine göre, bu işlemler sadece tanı değil, aynı zamanda önleyici ve tedavi edici bir rol de üstlenmektedir.

Endoskopi Nedir?

Endoskopi, ağız yoluyla girilerek yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağının iç yüzeyinin detaylı olarak incelenmesini sağlayan görüntüleme yöntemidir. İnce, esnek ve ucunda kamera bulunan bir cihazla (endoskop) yapılan bu işlem sırasında doktor, sindirim sisteminin üst kısmını doğrudan gözlemleyebilir.

Endoskopi işlemi genellikle hafif sedasyon altında yapılır ve yaklaşık 10–15 dakika sürer. İşlem sırasında gerek görülürse küçük biyopsiler alınabilir, mide içi polipler çıkarılabilir ya da kanama odakları tedavi edilebilir. Bu yönüyle endoskopi sadece bir teşhis aracı değil, aynı zamanda minimal invaziv bir tedavi yöntemidir.

Endoskopi hakkında detaylı bilgi almak için ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz.

Endoskopi Hangi Durumlarda Yapılmalıdır?

Endoskopi, sindirim sisteminde görülen aşağıdaki belirtilerde tanı koymak için sıklıkla tercih edilir:

• Uzun süren mide ağrısı, yanma, ekşime
• Yutma güçlüğü veya boğazda takılma hissi
• Sık kusma veya mide bulantısı
• Yemek sonrası şişkinlik ve gaz şikayetleri
• Gizli veya açık mide kanamaları (siyah renkli dışkı)
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Ağızdan kan gelmesi veya kahve telvesi şeklinde kusma

Ayrıca, reflü hastalığı, gastrit, ülser, mide fıtığı ve mide kanseri şüphesi olan bireylerde de endoskopi uygulanması tanı açısından büyük önem taşır.

Kolonoskopi Nedir?

Kolonoskopi, rektumdan (makattan) girilerek kalın bağırsak ve ince bağırsağın son kısmına kadar olan bölümün incelenmesini sağlayan bir işlemdir. Endoskopik bir cihaz olan kolonoskop, bağırsak iç yüzeyini detaylı şekilde görüntülemeye olanak tanır.

Bu işlem sırasında polipler alınabilir, şüpheli alanlardan biyopsi yapılabilir ya da bağırsak duvarındaki kanamalar tedavi edilebilir. Kolonoskopi işlemi de genellikle sedasyon altında gerçekleştirilir ve hastalar aynı gün taburcu edilir.

Kolonoskopi hakkında detaylı bilgi almak için ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz.

Kolonoskopi Hangi Şikayetlerde Uygulanır?

Prof. Dr. Yaşar Çolak’ın da vurguladığı gibi kolonoskopi, özellikle aşağıdaki durumlarda erken teşhis ve tedavi açısından kritik rol oynar:

• Rektal kanama (makattan kan gelmesi)
• Kronik karın ağrısı ve şişkinlik
• Sürekli kabızlık ya da ishal
• Dışkıda gizli kan pozitifliği
• Nedeni açıklanamayan demir eksikliği anemisi
• Sebepsiz kilo kaybı
• Ailede kolon kanseri öyküsü bulunması

Bu gibi durumlarda kolonoskopi geciktirilmeden yapılmalı, bağırsak sağlığı detaylı şekilde değerlendirilmelidir. Ayrıca, Kolonoskopi nedir? başlıklı yazımızda bu işlemle ilgili daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

Endoskopi ve Kolonoskopi Arasındaki Fark Nedir?

Her iki işlem de endoskopik yöntemlerle gerçekleştirilse de, incelenen bölgeler açısından farklılık gösterir:

Endoskopi, sindirim sisteminin üst kısmını (yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı) değerlendirir.

Kolonoskopi ise kalın bağırsağı ve rektumu incelemeye yöneliktir.

Bu iki işlem birlikte kullanıldığında sindirim sisteminin baştan sona detaylı analizi mümkün hale gelir. Özellikle nedeni belirlenemeyen sindirim sistemi sorunlarında her iki yöntem birden uygulanabilir.

Ne Zaman Kontrol Amaçlı Yaptırılmalı?

Kolonoskopi, sadece şikayet olduğunda değil, belirli yaş ve risk grubundaki bireyler için tarama testi olarak da önerilmektedir. Genel kural olarak:

50 yaşını geçmiş herkesin 5 yılda bir kolonoskopi yaptırması önerilir.

Ailesinde kolon kanseri geçmişi olanlar için bu tarama 40 yaşa çekilmeli veya risk faktörüne göre daha sık yapılmalıdır.

Endoskopi ise özellikle reflü ve gastrit geçmişi olan bireylerde 1–3 yıllık aralıklarla tekrar edilebilir.

İşlemler Öncesinde Bilinmesi Gerekenler

Endoskopi ve kolonoskopi öncesi hazırlık süreci önemlidir. İşlemden 8 saat önce yemek yenmemeli, doktorun önerdiği bağırsak temizliği (özellikle kolonoskopi için) eksiksiz yapılmalıdır. Ayrıca kullanılan ilaçlar ve kronik hastalıklar mutlaka doktora bildirilmelidir.

Endoskopi ve kolonoskopi, sindirim sistemi rahatsızlıklarının erken tanı ve tedavisinde altın standarttır. Özellikle kanser gibi hayati önem taşıyan hastalıklarda bu işlemler sayesinde erken evrede teşhis konulabilir, tedavi şansı artırılır.

Sindirim sistemi şikayetleriniz varsa ya da yaşınız veya ailenizdeki hastalık geçmişiniz nedeniyle risk grubundaysanız, Prof. Dr. Yaşar Çolak’ın önerdiği şekilde bir gastroenteroloji uzmanına başvurarak gerekli taramaları yaptırmanız sağlığınız açısından hayati önem taşır.