Divertikülit, kolonunuzun iç kısmında gelişebilen küçük cepler olan divertikülünüzdeki iltihaplanmadır. Divertikül oluşmasına divertiküloz denir. Yaşlı insanlar arasında bu durum yaygındır ve çoğu insanda hiçbir zaman belirti vermez. Ancak divertiküllerinizden biri iltihaplanırsa akut ağrıya ve diğer semptomlara neden olabilir. Bu, tıbbi müdahale gerektiren bir enfeksiyon olduğu anlamına gelebilir.

Divertikülit, ciddi rahatsızlıklara neden olabilen ve ciddi vakalarda, esas olarak kolonu veya kalın bağırsağı etkileyen sindirim sistemi komplikasyonlarına yol açabilen bir sindirim rahatsızlığıdır. Yaşlandıkça sindirim sistemimizdeki değişiklikler, sindirim sisteminin iç kısmında divertikül olarak bilinen küçük keseciklerin oluşmasına yol açabilir. Divertikül sıklıkla kabızlık nedeniyle, kolondaki zayıf noktalar zor bağırsak hareketlerinin baskısına ve gerilimine yenik düştüğünde oluşur. Bu keseler veya divertiküloz, genellikle 40 yaşını geçmiş kişilerde görülür. Divertikül varlığı genellikle zararsız olsa da, kolon duvarlarından çıkıntı yapan bu keseler yırtıldığında iltihaplanabilir veya enfeksiyon kapabilir ve divertikülite yol açabilir.

Divertiküloz yaygın olmasına rağmen divertikülit nadir görülen bir komplikasyondur. Divertikülozlu kişilerin yaklaşık %4’ünü etkiler. Bir kez yakalandıktan sonra tekrar aynı durumu yaşama şansınız %20’dir.

Divertikülitin Belirtileri

Divertikülitin belirti ve semptomları şunları içerir:

• Sürekli olabilen ve birkaç gün devam edebilen ağrı. Karnın sol alt kısmı ağrının olağan bölgesidir. Ancak bazen özellikle Asya kökenli kişilerde karnın sağ tarafı daha ağrılıdır
• Mide bulantısı ve kusma
• Ateş
• Karın hassasiyeti
• Kabızlık veya daha az yaygın olarak ishal

Divertikülit Gelişiminde Risk Faktörleri Nelerdir?

Çeşitli faktörler divertikülit gelişme riskinizi artırabilir:

• Yaşlanma: Divertikülit görülme sıklığı yaşla birlikte artar.
• Obezite: Ciddi derecede fazla kilolu olmak, divertikülit gelişme olasılığınızı artırır.
• Sigara içmek: Sigara içen kişilerin divertikülit geçirme olasılığı sigara içmeyenlere göre daha yüksektir.
• Egzersiz eksikliği: Güçlü egzersiz divertikülit riskinizi azaltıyor gibi görünüyor.
• Hayvansal yağ oranı yüksek, lif oranı düşük diyet: Yüksek miktarda hayvansal yağ alımıyla birlikte düşük lifli bir diyet riski artırıyor gibi görünüyor, ancak düşük lifin tek başına rolü net değil.
• Bazı ilaçlar: Steroidler, opioidler ve ibuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) ve naproksen sodyum (Aleve) gibi steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar da dahil olmak üzere çeşitli ilaçlar artan divertikülit riski ile ilişkilidir.

Divertikülit Riskinizi Nasıl Azaltabilirsiniz?

Sindirim sisteminizde divertikül oluştuğunda bunlar kendiliğinden kaybolmazlar. Ancak divertikülit gelişme riskini azaltmak için adımlar atabilirsiniz.  Divertikülitin önlenmesine yardımcı olmak için:

• Düzenli egzersiz: Egzersiz normal bağırsak fonksiyonunu destekler ve kolonunuzdaki basıncı azaltır. Çoğu gün en az 30 dakika egzersiz yapmaya çalışın.
• Daha fazla lif yiyin: Yüksek lifli bir diyet divertikülit riskini azaltır. Taze meyve ve sebzeler ile tam tahıllar gibi lif açısından zengin besinler, atık maddeleri yumuşatır ve kolonunuzdan daha hızlı geçmesine yardımcı olur. Tohum ve kuruyemiş yemek, divertikülit gelişmesiyle ilişkili değildir.
• Bol miktarda sıvı tüketin: Lif, suyu emerek ve kolonunuzdaki yumuşak, hacimli atığı artırarak çalışır. Ancak emilen sıvının yerini alacak kadar sıvı içmezseniz lif kabızlığa neden olabilir.
• Sigara içmekten kaçının: Sigara içmek divertikülit riskinin artmasıyla ilişkilidir.

Teşhis

Divertikülit genellikle akut atak sırasında teşhis edilir. Karın ağrısı bir takım sorunların göstergesi olabileceğinden, gastroenteroloji doktorunun belirtilerinizin diğer nedenlerini ekarte etmesi gerekecektir.

Doktorunuz, karnınızın hassasiyetini kontrol etmeyi de içerecek bir fizik muayene ile başlayacaktır. Kadınlarda genellikle pelvik hastalığı elemek için pelvik muayene de yapılabilir.

Bundan sonra uygulanacak testler şunları içerebilir:

• Enfeksiyon belirtilerini kontrol etmek için kan ve idrar testleri.
• Çocuk doğurma çağındaki kadınlara karın ağrısı nedeni olarak hamileliği dışlamak için yapılan hamilelik testi.
• Karın ağrısının karaciğerle ilişkili nedenlerini dışlamak için bir karaciğer enzim testi.
• İshal olan kişilerde enfeksiyonu dışlamak için bir dışkı testi.
• İltihaplı veya enfekte keseleri tanımlayabilen ve divertikülit teşhisini doğrulayabilen bir BT taraması. BT ayrıca divertikülitin şiddetini de gösterebilir ve tedaviyi yönlendirebilir.

Divertikülit Tedavisi

Genellikle sindirim düzeninize yardımcı olmak için ek lif ekleyerek diyetinizde değişiklikler yaparak başlayın. Enfeksiyonu tedavi etmek için antibiyotik verilebilir. Doktorunuz kolonunuza iyileşmesi için zaman tanımak amacıyla geçici bir sıvı diyeti de önerebilir.

Tekrarlayan divertikülit alevlenmeleri veya ciddi komplikasyonlar, enfekte bölgeyi sindirim sisteminizden çıkarmak veya kalın bağırsağınızdaki apse, perforasyon veya darlıkları gidermek için ameliyat gerektirebilir.

Divertikülit ile ilişkili herhangi bir risk faktörünüz varsa ve semptomlar yaşıyorsanız tanı ve tedavi seçenekleri için bir gastroenteroloji uzmanına görünmenin zamanı gelmiş olabilir.

Komplike Olmayan Divertikülit

Belirtileriniz hafifse evde tedavi edilebilir. Doktorunuz muhtemelen şunları önerecektir:

• Enfeksiyonu tedavi etmek için antibiyotikler, ancak yeni kılavuzlar çok hafif vakalarda bunlara ihtiyaç duyulmayabileceğini belirtiyor.
• Bağırsaklarınız iyileşene kadar birkaç gün sıvı diyeti yapın. Belirtileriniz düzeldiğinde yavaş yavaş diyetinize katı gıda ekleyebilirsiniz.

Bu tedavi komplikasyonsuz divertiküliti olan çoğu insanda başarılıdır.

Komplike Divertikülit

Şiddetli bir kriz geçirirseniz veya başka sağlık sorunlarınız varsa muhtemelen hastaneye kaldırılmanız gerekecektir. Tedavi genellikle şunları içerir:

• İntravenöz antibiyotikler
• Eğer oluşmuşsa karın apsesini boşaltmak için bir tüpün yerleştirilmesi

Ameliyat

Aşağıdaki durumlarda divertiküliti tedavi etmek için muhtemelen ameliyata ihtiyacınız olacaktır:

• Bağırsak apsesi, fistül veya tıkanma veya bağırsak duvarında delik (perforasyon) gibi bir komplikasyonunuz varsa
• Birden fazla komplikasyonsuz divertikülit atağı geçirdiniz
• Zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz var

İki ana ameliyat türü vardır:

• Birincil bağırsak rezeksiyonu. Cerrah bağırsağınızın hastalıklı bölümlerini çıkarır ve ardından sağlıklı bölümleri yeniden birleştirir (anastomoz). Bu normal bağırsak hareketlerine sahip olmanızı sağlar. Enflamasyonun miktarına bağlı olarak açık ameliyat veya minimal invazif (laparoskopik) bir işlem yapılabilir.
• Kolostomi ile bağırsak rezeksiyonu. Kolonunuzu ve rektumunuzu yeniden birleştirmeniz mümkün olmayacak kadar çok iltihap varsa, cerrah kolostomi yapacaktır. Karın duvarınızdaki bir açıklık (stoma) kolonunuzun sağlıklı kısmına bağlanır. Atık açıklıktan bir torbaya geçer. Enflamasyon hafifledikten sonra kolostomi tersine çevrilebilir ve bağırsak yeniden bağlanabilir.

Takip Bakımı

Özellikle önceki yıl bu testi yaptırmadıysanız, doktorunuz divertikülitten kurtulduktan altı hafta sonra kolonoskopi önerebilir. Divertiküler hastalık ile kolon veya rektum kanseri arasında doğrudan bir bağlantı yok gibi görünüyor. Ancak divertikülit atağı sırasında riskli olan kolonoskopi, belirtilerinizin nedeni olabilecek kolon kanseri ihtimalini eleme şansı tanır.