Dispepsi ve şişkinlik, pek çok insanın zaman zaman deneyimlediği, konforunu bozan ve yaşam kalitesini düşüren sindirimle ilgili şikayetlerdendir. Peki, bu sık rastlanan şikayetler tam olarak nedir ve nasıl tedavi edilir?
İçerik Önerisi: Ülseratif Kolit Nedir, Tedavisi Nasıl Yapılır?
Dispepsi (Hazımsızlık) Ve Şişkinlik Nedir?
Dispepsi, üst karın bölgesindeki dolgunluk, şişkinlik, bulantı gibi sindirim problemlerinin genel adıdır. Halk arasında hazımsızlık olarak da bilinir. Çoğunlukla büyük öğünlerden sonra meydana gelen bu rahatsızlık, bazen çeşitli sindirim sistemi sorunlarının da bir habercisi olabilir.
Şişkinlik, midenin veya bağırsakların genişlediği hissini tanımlar. Bu, genellikle aşırı gazın birikmesi sonucu olur. Şişkinlik, karnın sert ve gergin olmasına neden olabilir. Aynı zamanda rahatsızlık, ağrı veya kramp şeklinde de hissedilebilir.
Dispepsi (Hazımsızlık) Belirtileri
Dispepsi, mide ile ilişkili rahatsızlıkların genel bir adıdır ve birçok kişi tarafından yaşanır. Temel belirtileri arasında:
- Erken Tokluk Hissi: Yemek sırasında beklenmedik bir şekilde tok hissetme.
- Yemek Sonrası Dolgunluk: Yemekten sonraki tokluk hissinin uzun sürmesi.
- Üst Karında Ağrı ve Yanma: Göğüs kemiği ile göbek deliği arasında ağrı ve yanma hissi.
- Şişkinlik: Üst karın bölgesinde gerginlik ve ağrı.
- Mide Bulantısı: Kusma isteğiyle birlikte gelen rahatsızlık.
- Aşırı Gaz ve Geğirme: Midede gaz birikmesi ve bu gazın ağız yoluyla atılması.
Bazı durumlarda dispepsi, daha ciddi belirtilerle birlikte görülebilir. Bu tür belirtiler şunlardır:
- Kanlı veya koyu renkli kusma.
- Yutma zorluğu.
- Dışkının siyah olması.
- Ani kilo kaybı.
- Göğüs ağrısı, nefes darlığı, terleme.
- Midede yumru hissi.
- Kansızlık belirtileri olarak yorgunluk ve halsizlik.
Bu tür ciddi belirtilerle karşılaşıldığında, bir sağlık uzmanına danışmak esastır.
Dispepsi Ve Şişkinliğin Olası Sebepleri
- Yanlış Beslenme Alışkanlıkları: Fazla yağlı, baharatlı ya da asitli gıdalar tüketmek bu rahatsızlıklara neden olabilir.
- Hızlı Yemek Yeme: Yavaşça çiğneyerek yemek yemek, midedeki yükü azaltabilir.
- Bazı İlaçlar: Antibiyotikler, ağrı kesiciler gibi bazı ilaçlar dispepsiye neden olabilir.
- Stres: Psikolojik stres, bu iki şikayetin ortaya çıkmasına da yol açabilir.
Çeşitli tıbbi durumlar, dispepsiye sebep olabilir. Genel olarak dispepsiye neden olabilen mide veya bağırsak hastalıklardan bazıları ise şunlardır:
- Reflü
- İBS (irritabl bağırsak sendromu)
- Peptik ülser (mide yaraları)
- Pankreas ya da safra kanalı anormallikleri
- Laktoz ve gluten intoleransı
- Gastroparezi (mide tembelliği)
- Gastrit (mide iltihabı)
- Çölyak hastalığı
- Safra kesesi taşları
- Pankreatit (pankreas iltihabı)
- Kabızlık
- İleus (bağırsak tıkanıklığı veya düğümlenmesi)
- Mezenterik iskemi (bağırsak damarlarının tıkanıklığı)
- Diyabet
- Tiroid hastalığı
- Mide kanseri
Dispepsi Teşhisi Nasıl Yapılır?
Dispepsi şikâyetleriyle doktora başvuran hastaların değerlendirilmesi, genellikle beslenme ve tıbbi geçmişlerini kapsayan sorularla başlar. Fiziksel bir muayene sonrası, doktor bazı tetkikler önerebilir. İlk basamakta genellikle karın röntgeni tercih edilir, böylece sindirim sistemindeki olası problemler kontrol edilir.
Eğer şikâyetler şiddetliyse veya hastanın yaşı 55’ten büyükse daha kapsamlı testlere ihtiyaç duyulabilir. Bu testler şunlardır:
- Laboratuvar Testleri: Demir eksikliği veya tiroid gibi dispepsiye yol açabilecek durumları tespit etmek için kullanılır.
- Nefes ve Dışkı Testleri: Peptik ülserin tespitine yardımcı olur.
- Endoskopi: Üst sindirim sistemi hastalıklarını belirlemek için kullanılır. Ayrıca peptik ülser, reflü ve bazı iltihabi hastalıkların tespitinde de etkilidir.
- BT Taraması: Bağırsak tıkanıklığını tespit etmek için kullanılır.
Sonuç olarak, dispepsi teşhisinde kullanılan yöntemler hastanın şikâyetlerinin şiddetine, süresine ve yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Önerilen Tedavi Yöntemleri
- Diyet Değişiklikleri: Asitli, baharatlı ve yağlı gıdaları sınırlamak, tüketilen yemek miktarını azaltmak ve yemekleri yavaşça çiğnemek yardımcı olabilir.
- Probiyotikler: Bağırsak florasını dengede tutmaya yardımcı olabilirler.
- Hareket: Düzenli egzersiz, sindirimi destekleyebilir.
- Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon ve derin nefes teknikleri gibi rahatlama yöntemleri bu rahatsızlıkları azaltabilir.
- İlaç Tedavisi: Doktorun önerisiyle antiasitler, gaz gidericiler veya probiyotik takviyeleri kullanılabilir.
- Yeterli Su Tüketimi: Yeterli su içmek, sindirimi kolaylaştırır ve toksinlerin atılmasına yardımcı olur.
Dispepsi ve şişkinlik, günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir. Ancak yaşam tarzı değişiklikleri ve doğru tedavi yaklaşımlarıyla kontrol altına alınabilirler. Eğer bu şikayetler uzun süre devam ederse veya şiddetlenirse bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Unutmayın, her vücut benzersizdir ve en iyi tedavi yöntemi kişiye göre değişkenlik gösterebilir.